ହିନ୍ଦୁ ଶବ୍ଦ ସିନ୍ଧୁ ଶବ୍ଦରୁ ଆସିଅଛି । ସିନ୍ଧୁ ଉପତ୍ୟକାରେ ଗଢ଼ି ଉଠିଥିବା ଆର୍ଯ୍ୟ ସଭ୍ୟତା ଏକ ଆଦର୍ଶ ସଭ୍ୟତା। ଭୌଗୋଳିକ ଅବସ୍ଥିତି ଅନୁଯାୟୀ ଏହାର ପରିବେଶ ଅନନ୍ୟ ଏବଂ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଶୈଳୀରେ ଆଦୃତ ।
ସନାତନ ଧର୍ମ ସତ୍ ପଥରେ ଅଗ୍ରସର ହୋଇ ସଦଜ୍ଞାନ ଲାଭ କରି ସମୃଦ୍ଧି ହାସଲ ନିମନ୍ତେ ଉଦ୍ଧିଷ୍ଟ । ବ୍ରହ୍ମ ପରଂବ୍ରହ୍ମ ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ ସମସ୍ତେ ବୁଝିପାରିବେ ନାହିଁ । ତେଣୁ ସରଳ ଭାଷାରେ କହିଲେ, ମନୁଷ୍ୟ ମର୍ତ୍ତ୍ୟମଣ୍ଡଳରେ ଜନ୍ମ ଲାଭ କରି ଦେବତ୍ୱରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହେବା ପାଇଁ ସାଧନାର ପଥରେ ଅଗ୍ରସର ହୁଏ । ଏହି ସାଧନାର ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ମନନ, ଚିନ୍ତନ, ଧ୍ୟାନ, ଉତ୍ତମ ଆଚରଣ ହେଉଛି ଶ୍ରେୟ । ହିମାଳୟର ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ର, ସିନ୍ଧୁ ନଦୀର ଉପକୂଳ ଏବଂ ନୈସର୍ଗିକ ବାତାବରଣରେ ମାନବ ଏକ ଦୁର୍ଲ୍ଲଭ ଧାର୍ମିକ ରୀତି ନୀତି ସମ୍ପନ୍ନ କରି ଯେଉଁ ତତ୍ତ୍ଵର ମହତ୍ତ୍ୱ ବୁଝିଛି ତାହା ଅବର୍ଣ୍ଣନୀୟ । ଧାର୍ମିକ ଅର୍ଥ ଯେଉଁ ଧର୍ମ ଏବଂ ଦାୟିତ୍ଵ ସୁଚାରୁରୂପେ ସମ୍ପାଦନା କରାଯାଇଥାଏ । ଯାହାକୁ ସାବଲୀଳ ଢଙ୍ଗରେ ପାଳନ କରାଯାଇ ଦିବ୍ୟ ଚେତନା ଲାଭ କରାଯାଇପାରେ । ମଣିଷ ନିଜ ଠାରୁ ଉନ୍ନତ ଯେଉଁ ସୋପାନରେ ଉପନୀତ ହୋଇଥାଏ । ମାନସିକ ସ୍ଥିତିକୁ ସୁଦୃଢ କରିଥାଏ, ଶୃଙ୍ଖଳିତ ଜୀବନ ଯାପନ କରିଥାଏ, ଦିବ୍ୟ ଚେତନା ଲାଭ କରେ, ପରମ ଆନନ୍ଦରେ ସମୟ ଅତିବାହିତ କରିପାରେ ।
କିଛି କର୍ମ ଧର୍ମର ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ ରଖିଲେ ହେଁ , ଅଧୁନା ବୈଜ୍ଞାନିକ ପ୍ରମାଣ ହାସଲ କରି ସାରିଲାଣି । ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ମାସ କାର୍ତ୍ତିକ ଧର୍ମ ପାଳନ ଅବସରରେ ତୁଳସୀ ଚଉରା ପୂଜନ, ଏକ ବେଳା ଖାଦ୍ୟ ଗ୍ରହଣ, ତୁଳସୀ ସେବନ, ଭଜନ କୀର୍ତ୍ତନ ଇତ୍ୟାଦି ଦ୍ୱାରା ଶରୀର ସୁସ୍ଥ ରହେ। ଶରୀର ସୁସ୍ଥ ରହିଲେ ମାନସିକ ସ୍ଥିତି ସଠିକ୍ ରୁହେ। ମାନସିକ ସ୍ଥିତି ସଠିକ୍ ରହିଲେ ମନ ପ୍ରସନ୍ନ ହୋଇ ଉଚିତ୍ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରିଥାଏ । ଶୃଙ୍ଖଳିତ ଜୀବନ ଯାପନ କରିବା ପାଇଁ ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରାଯାଇଥାଏ ।
ସମସ୍ତ ଧର୍ମ କର୍ମର ମହତ୍ତ୍ଵ ଅନନ୍ୟ । ସୂକ୍ଷ୍ମରେ ହେଉ ଅଥବା ସ୍ଥୂଳରେ, ଧାର୍ମିକ ଚେତନା ଦୃଢ଼ୀକରଣ କରିବା ନିମନ୍ତେ ବିଧି ବିଧାନ ପ୍ରଥାରେ ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଯାଏ । ଯେଉଁ ଆକାର ନିରାକାର ପରଂବ୍ରହ୍ମ ବୋଲି ପ୍ରତିପାଦିତ, ସେ ହିଁ ସାକାର ହୋଇ ସାତ୍ତ୍ୱିକ ବୃତ୍ତିରେ ମାନବକୁ ମାଧବରେ ପରିଣତ କରିଥାଆନ୍ତି ।
ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମର ଖାଦ୍ୟ ପେୟ ଠାରୁ ବାକ୍ୟ ବିନିମୟ ତତ୍ତ୍ୱ ନିହିତ । ଯେପରି ଖାଦ୍ୟ, ସେପରି ଚିନ୍ତନ । ଯେପରି ବାତାବରଣ ସେହିପରି ଆଚରଣ। କିନ୍ତୁ ସଂଯମତା ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ କାରଣ ସାଂସାରିକ ମାୟା ମୋହ ଠାରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବକୁ ଉଠିବାକୁ ହେଲେ ଲୋଭ , ଆସକ୍ତି, ମିଥ୍ୟା, ଦୁର୍ନୀତିକୁ ଦମନ କରିବା ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ । ତଦନୁଯାୟୀ ଦିନ ପରିଚର୍ଯ୍ୟା ପଦ୍ଧତି ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ କରାଯାଇ ମଣିଷକୁ ଉତ୍ତମ ନାଗରିକ ହୋଇ ସମାଜର ନିଚ୍ଛକ ସେବା ମାଧ୍ୟମରେ ପରିମାର୍ଜିତ କରାଯାଇଅଛି।
ସମାଜର କଲ୍ୟାଣ ସାଧିତ ନହେଲେ, ଭାରତବର୍ଷର ମହାନତା ଅକ୍ଷୁର୍ଣ୍ଣ ରହିବ ନାହିଁ। ଛୋଟ ଦୀପଟିଏର ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ଆଲୋକ ଯେତିକି ମାତ୍ରାରେ ହେଉ, ଅନ୍ଧକାର ଦୂରୀଭୂତ କରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ, ସେହିପରି ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ନିଜ ଜୀବନକୁ ଉନ୍ନତ କରାଇ, ପରିମାର୍ଜିତ କରାଇ ଆଦର୍ଶ ପରିବାରରୁ ସମାଜ, ପ୍ରଦେଶ ଏବଂ ଜନ୍ମଭୂମି ଦେଶକୁ ଗାରିମାମୟ କରିବାର ପ୍ରଥା ହେଉଛି ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଧର୍ମ ।
ଧର୍ମ ଅର୍ଥ ଦାୟିତ୍ଵ । ଯେଉଁ ଦାୟିତ୍ଵ ନିମନ୍ତେ ଆମର ମଣିଷ ଭଳି ଦୁର୍ଲ୍ଲଭ ଜନ୍ମ, ତାହା ପାଳନୀୟ । ତତ୍ତ୍ୱ ନିହିତ ପ୍ରଚଳିତ ପ୍ରଥା ଅନୁଯାୟୀ ଜୀବନଚର୍ଯ୍ୟା ସମ୍ପାଦନ ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ । ପ୍ରଭାତ ସମୟରେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କର କିରଣ ହିଁ ପ୍ରଥମ ଅତ୍ୟାଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ । ସହସ୍ର ସହସ୍ର କୋଶ ଦୂରରୁ ପ୍ରଖର ରଶ୍ମି ପୃଥିବୀପୃଷ୍ଠକୁ ଶକ୍ତିରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ କରିଦିଏ । ଅଦୃଶ୍ୟ ପବନରେ ପ୍ରାଣ ଧାରଣ ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ସବୁ ଛୋଟ ଛୋଟ ତତ୍ତ୍ଵକୁ ନୀରିକ୍ଷଣ କରି ବିଜ୍ଞାନର ନତମସ୍ତକ ବାଧ୍ୟତା ମାନବୀୟ ସ୍ଥିତିକୁ ଦେବତୁଲ୍ୟ ଗଢ଼ି ତୋଳିବ ନିଃସନ୍ଦେହ ।
ଶ୍ରୀମତି ମନସ୍ଵିନୀ ସାହୁ, ଓ.ପ୍ର.ସେ
ଅତିରିକ୍ତ ସଚିବ, ଶକ୍ତି ବିଭାଗ, ଓଡିଶା ସରକାର
